Tiền Điện Tử DeFi và CeFi: Sự Khác Biệt Giữa Chúng Là Gì?

Bitcoin đã thúc đẩy sự xuất hiện của toàn bộ ngành công nghiệp xung quanh công nghệ chuỗi blockchain và tiền tệ kỹ thuật số. Một số người tham gia thị trường tiền điện tử cho rằng các giải pháp phi tập trung sẽ dần dần thay thế các dịch vụ tài chính truyền thống. Mặc dù còn quá sớm để tự tin đưa ra những tuyên bố như vậy, ta có thể đồng ý rằng cuộc cạnh tranh và tác động căng thẳng giữa tài chính phi tập trung (DeFi) và tài chính tập trung (CeFi) đang diễn ra trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Trong bài viết này, chúng ta sẽ thảo luận về sự tương phản chủ yếu giữa hai xu hướng.

Sự khác biệt chủ yếu giữa DeFi và CeFi là DeFi đề cập đến cơ sở hạ tầng phi tập trung, nơi các dịch vụ tài chính được quản lý bởi các cộng đồng thay vì các thực thể đơn lẻ. Trong CeFi, tất cả các hoạt động được quản lý bởi một doanh nghiệp hoặc một tập đoàn với nhiều công ty và tổ chức. Do đó, cơ chế của chúng cũng khác nhau.

DeFi trong Crypto Là Gì?

Trước khi hiểu được sự khác biệt giữa DeFi với CeFi, ta sẽ bắt đầu bằng cách xác định rõ từng cách tiếp cận riêng biệt. Mặc dù CeFi xuất hiện trước khi giải quyết các vấn đề về áp dụng Bitcoin, thì DeFi lại là từ khóa được tìm kiếm nhiều hơn trong năm nay và ta sẽ bắt đầu với nó.

Tóm lại, DeFi đại diện cho một xu hướng hoặc phong trào thúc đẩy cơ sở hạ tầng dựa trên chuỗi blockchain và phần mềm mã nguồn mở để tạo ra tất cả các loại dịch vụ và sản phẩm tài chính, bao gồm cả các dịch vụ truyền thống. Hãy nghĩ về các dịch vụ như cho vay, giao dịch, phát hành tiền, thanh toán, bảo hiểm, giao dịch OTC, staking, dữ liệu tài chính, quản lý tài sản và hơn thế nữa. DeFi bao gồm tất cả tác vụ chuyển đổi từ dịch vụ ngân hàng truyền thống sang các kiến trúc phi tập trung. Để các cộng đồng có thể quản lý chúng thay vì các ngân hàng, chính phủ hoặc cơ quan quản lý.

DeFi là một xu hướng đáng gờm ngay lúc này, giống cơn sốt của các đợt phát hành coin đầu tiên (ICO) từ cuối năm 2017. Hệ sinh thái mới xoay quanh các ứng dụng tài chính được phát triển trên mạng của chuỗi blockchain. Các ứng dụng phi tập trung (dApps) tích hợp các mạng an toàn không cần trao quyền, không cần niềm tin và loại bỏ việc các cơ quan trung ương quản lý các dịch vụ.

Các Dự Án DeFi

Hầu hết các dự án DeFi hiện đang dựa vào Ethereum, một chuỗi blockchain công cộng cung cấp một mạng lưới mở với các tính năng thông minh như smart contracts. Đây là một tính năng quan trọng cho phép phát triển dApps. Smart contract là một mã chuỗi blockchain có thể tự động thực thi và kết thúc bất cứ khi nào các điều kiện được đáp ứng. Bằng cách này, không cần các trung gian như ngân hàng và cơ quan quản lý để xử lý việc bán hàng, kinh doanh và các giao dịch khác liên quan đến hai hoặc nhiều bên.

CeFi trong Crypto Là Gì?

Như đúng tên của nó, trong CeFi, người dùng tin tưởng các công ty và tổ chức tập trung trong việc lưu trữ tiền của họ để cung cấp các dịch vụ khác nhau. Hiện tại, hầu hết các giải pháp CeFi đều liên quan đến giao dịch tiền điện tử, mặc dù các ứng dụng khác cũng phổ biến không kém.

Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ CeFi đều triển khai thông lệ KYC và AML để tuân thủ quy tắc của khu vực pháp lý tương ứng. Nghĩa là người dùng phải chia sẻ thông tin cá nhân của họ và đảm bảo tiền không đến từ các hoạt động phạm pháp.

Nhiều dịch vụ CeFi hoạt động với ví lưu ký, lưu trữ mã khóa riêng tư của người dùng. Người giám sát sẽ làm mọi thứ có thể để tiện giữ và quản lý tiền điện tử của khách hàng.

Bất cứ khi nào bạn giao dịch trên các sàn giao dịch crypto phổ biến như Coinbase, Binance, Bybit, bạn lại gặp một dịch vụ CeFi. Đây là những nền tảng được điều hành bởi các thực thể tập trung chịu trách nhiệm kết nối người mua và người bán, cung cấp các tính năng cần thiết và đảm bảo các quy tắc được tuân thủ đúng bởi tất cả mọi người. Như với mọi doanh nghiệp, lợi nhuận từ chi phí được chia sẻ giữa các bên liên quan của công ty.

Bên cạnh các dịch vụ giao dịch, các công ty nằm dưới sự bảo trợ của CeFi cung cấp dịch vụ vay, cho vay, giao dịch ký quỹ và các dịch vụ tài chính khác.

Một số công ty lớn, như Binance, hợp nhất tất cả các dịch vụ crypto này để truy cập chúng từ một tài khoản duy nhất. Hầu hết khách hàng đồng ý với việc chia sẻ dữ liệu của họ hoặc lưu trữ tiền dưới sự giám sát của các công ty này với điều kiện họ phải là các tổ chức đáng tin cậy. Tuy nhiên, ngay cả các sàn giao dịch uy tín nhất cũng phải đối mặt với các cuộc tấn công hoặc trộm cắp gây thiệt hại về tiền của người dùng. Vì vậy, đây là một rủi ro mà người dùng CeFi phải nắm rõ.

Các công ty crypto CeFi khác cung cấp dịch vụ phi giao dịch là Cred, BitGo, Crypto.com và Nexo.

DeFi vs CeFi: Điểm Tương Đồng

DeFi và CeFi có một số điểm tương đồng, đó là cả hai đều cùng bao hàm một số dịch vụ tài chính. Đôi khi người dùng sẽ không biết liệu một dịch vụ crypto nào đó dựa vào cơ sở hạ tầng DeFi hay CeFi. Hiện tại, cả CeFi và DeFi đều cho phép cùng một nhóm dịch vụ tài chính hoạt động, bao gồm giao dịch giao ngay, giao dịch phái sinh, giao dịch ký quỹ, vay và cho vay, thanh toán và tạo stablecoin.

Nói về giao dịch, cả hai nền tảng CeFi và DeFi đều có thể tạo ra các giao diện trực quan để người dùng mới có thể hiểu dễ dàng.

Thông thường, cùng một người và cùng một tổ chức có thể tham gia vào việc phát triển cả hai dự án CeFi và DeFi. Rốt cuộc, cả hai xu hướng đều ủng hộ việc sử dụng chuỗi blockchain và tiền kỹ thuật số.

DeFi vs CeFi: Sự Khác Biệt

Mặc dù các mục tiêu cơ bản của cả hai đều giống nhau - thúc đẩy việc áp dụng các công nghệ sổ cái phi tập trung (DLTs) - một số khác biệt đã chia DeFi và CeFi theo hai hướng khác nhau. Dưới đây là những khía cạnh khác nhau chủ yếu:

Khả Năng Kiểm Soát

Như đã đề cập, các dự án CeFi được kiểm soát bởi một thực thể hoặc nhóm thực thể duy nhất để điều hành mọi khía cạnh kinh doanh. Ở những nơi khác, mặc dù có các nhóm người và tổ chức khác nhau phát triển hầu hết các dự án DeFi, các nền tảng sinh ra được quản lý bởi các cộng đồng thông qua các cơ chế khác nhau. Bất kỳ dự án DeFi nào cũng sẽ cố gắng bắt chước Bitcoin hoặc bất kỳ chuỗi blockchain công khai nào khác về tính phi tập trung, mặc dù các thuật toán đồng thuận khác nhau tùy mỗi trường hợp.

Một số dự án DeFi cung cấp các token quản trị cho phép chủ sở hữu tham gia vào quá trình ra quyết định. Một ví dụ về một token quản trị đã bùng nổ vào mùa hè năm 2020 là Compound (COMP).

Tính Năng

Các dịch vụ CeFi và DeFi cung cấp các tính năng khác nhau và riêng biệt cho mỗi nhóm. Ví dụ, hầu hết các dự án CeFi cung cấp các giải pháp lưu ký và có các nhóm dịch vụ khách hàng chuyên dụng, thường không có trong DeFi.

Mặt khác, giao dịch trên nền tảng DeFi xảy ra trên chuỗi blockchain vì không có thực thể nào tự mình quản lý. Thành tựu này có thể đạt được nhờ một vài tính năng chính, bao gồm tạo lập thị trường tự động (AMM), nhóm thanh khoản và khai thác lợi suất, và hoán đổi không lưu ký. Thông thường, không có yêu cầu KYC trong DeFi, trong khi tiền được lưu trữ trong ví cá nhân cho đến khi thực hiện giao dịch. Các sàn giao dịch crypto được xây dựng trên cơ sở hạ tầng chuỗi blockchain được gọi là sàn giao dịch phi tập trung (DEX).

Trong khi đó một số công ty cung cấp cả sàn giao dịch tập trung và phi tập trung, ví dụ như Binance. Nền tảng DEX của nó không yêu cầu đăng ký hoặc xác minh KYC.

Một tính năng tuyệt vời khác của DeFi là token hóa các tài sản truyền thống. Do đó, blockchain có thể được sử dụng để tạo ra các đơn vị kỹ thuật số của bất kỳ tài sản hoặc khoản đầu tư nào, bao gồm hàng hóa, cổ phiếu công ty, cặp ngoại hối và chỉ số chứng khoán, trong số các tài sản khác.

Quy Định

Ban đầu, khi các sàn giao dịch crypto đầu tiên cho phép chuyển đổi tiền định danh, không có quy định nào liên quan, vì các chính phủ không thực sự hiểu về Bitcoin và chuỗi blockchain. Tuy nhiên, ngày nay hầu hết các khu vực pháp lý cố gắng điều chỉnh các hoạt động crypto trực tiếp hoặc gián tiếp. Vì vậy, đây là một trong những lý do tại sao hầu hết các nền tảng CeFi yêu cầu xác minh KYC. Tại Mỹ, Coinbase được đăng ký với Ủy Ban Chứng Khoán và Giao dịch (SEC), trong khi các nền tảng toàn cầu khác chuyển trụ sở chính của họ đến các khu vực pháp lý thân thiện với crypto như Malta hoặc Estonia. Trong khi đó, Ủy ban châu Âu sắp tạo ra khung pháp lý toàn diện nhất nhằm vào tiền điện tử. Nói chung, có nhiều khu vực pháp lý hơn trong mối tương quan với các dịch vụ CeFi.

Đối với DeFi, đây là một xu hướng mới và không có trong quy định ở bất cứ đâu do bản chất của các mạng phi tập trung. Tuy nhiên, ngay cả khi khó áp đặt quy định đối với thị trường DeFi, một bài nghiên cứu của BCG Platinion và Crypto.com kết luận rằng sự bùng nổ nhanh chóng của DeFi mà tạo điều kiện cho rửa tiền sẽ thu hút các nhà lập pháp sau này.

Chi Phí

Thông thường, các sàn giao dịch tập trung tính phí cao hơn để duy trì nền tảng, trả lương cho nhân viên, cải thiện sản phẩm của họ và hơn thế nữa. Ở những nơi khác, các nền tảng DEX có giá cả phải chăng hơn để giao dịch, vì chúng không cung cấp dịch vụ lưu ký và không có bất kỳ nhóm nào tham gia vào quá trình quản trị.

Nói chung, doanh thu được chia sẻ giữa các nhà cung cấp thanh khoản và chủ sở hữu token muốn stake token của họ. Một ví dụ là Uniswap, một nền tảng hoán đổi crypto phân phối tiền từ phí giữa các nhà cung cấp thanh khoản.

Thanh Khoản

Cách đạt được thanh khoản trong DeFi rất khác nhau. Trong các dự án CeFi, các nền tảng kết nối đơn đặt hàng của người mua với người bán tương tự như các nhà môi giới ngoại hối hoặc chứng khoán. Trong DeFi, tất cả các giao dịch không được thực hiện tự động trên chuỗi blockchain. Thay vào đó, các nền tảng DEX dựa vào AMMs, một khái niệm rất tiên tiến, trong đó cả hai bên của một giao dịch được tài trợ trước bởi các nhà cung cấp thanh khoản mà được hỗ trợ trong việc xác định vị trí tiền của họ.

Cuối cùng, phí giao dịch được chia sẻ giữa các nhà cung cấp thanh khoản, như đã đề cập trong đoạn trước. Thông thường, các nhóm thanh khoản bao gồm hai thành phần đại diện cho một cặp giao dịch, ví dụ: BTC/ETH. Các nhà cung cấp thanh khoản phải đóng góp giá trị bằng nhau bằng cách khóa cả BTC và ETH dựa trên tỷ giá hiện tại.

An Ninh 

Mặc dù các nền tảng CeFi cố gắng hết sức để duy trì mức độ bảo mật cao, bạn vẫn có thể bắt gặp tình trạng một số sàn giao dịch lớn bị tấn công. Vào đầu năm nay, Chainalysis cho biết năm 2019 đã xảy ra nhiều cuộc tấn công nhất từ trước đến nay, mặc dù số lượng tiền bị đánh cắp đã giảm mạnh so với năm 2018.

Photo by Chainalysis

Ảnh: Chainalysis

Không có rủi ro kiểu vậy đối với các sàn giao dịch phi tập trung, vì nền tảng này không lưu trữ tiền của người dùng. Điều duy nhất người dùng nên chú ý là mã và thuật toán đồng thuận được sử dụng bởi dự án DeFi. Đôi khi công nghệ cơ sở có thể đi kèm lỗi và các vấn đề khác.

Tốc Độ

Tốc độ thực hiện tương đối cao ở cả CeFi và DeFi, mặc dù nó phụ thuộc vào từng nền tảng riêng lẻ. Hầu hết các sàn giao dịch có thể thực hiện gần như ngay lập tức các lệnh thị trường.

Thăm Dò

Nền tảng CeFi là kiểu mô phỏng của các ngân hàng truyền thống, họ đã chứng minh tiềm năng của họ và vẫn tiếp tục làm như vậy. Mặt khác, DeFi chỉ mới ở giai đoạn sơ khai. Nhiều chuyên gia trong ngành này đã có dự đoán về một cuộc cách mạng lớn, trong đó các dịch vụ DeFi sẽ dần dần thay thế các dịch vụ truyền thống và đe dọa hệ thống ngân hàng.

Tuy nhiên, cho đến ngày nay, cả DeFi và CeFi đều có vị trí trong ngành công nghiệp crypto. Chúng cung cấp các giao dịch nhanh hơn, lãi suất hấp dẫn và cơ sở hạ tầng tuyệt vời phục vụ cộng đồng.

DeFi vs CeFi: Các Ứng Dụng

Cả DeFi và CeFi đều có thể áp dụng cho tất cả các dịch vụ tài chính truyền thống và các dịch vụ liên quan đến crypto, chẳng hạn như giao dịch giao ngay, giao dịch phái sinh, cho vay và vay, v.v. Việc chuyển tiền định danh sang crypto và ngược lại cũng có thể thực hiện trong cả hai hệ sinh thái. Ngoài ra, cả hai nền tảng DeFi và CeFi có thể cung cấp các dịch vụ chuỗi chéo, mặc dù chúng có các cơ chế khác nhau.

Nói chung, hai xu hướng có ứng dụng tương tự nhau, nhưng cách tiếp cận rất khác nhau. Cụ thể, với DeFi đó là token hóa tài sản. Ví dụ: Synthetix lưu trữ một hệ sinh thái DeFi, nơi người dùng có thể tạo ra tài sản tổng hợp (synths), là token ERC20 đại diện cho tài sản trong thế giới thực. Người dùng cuối cùng có thể cung cấp thanh khoản cho các synths đó và giao dịch chúng trên một sàn giao dịch chuyên dụng. Tài sản tổng hợp có tiềm năng rất lớn, đồng thời có khả năng làm cho giao dịch phái sinh linh hoạt hơn, dễ tiếp cận và minh bạch hơn.

DeFi vs CeFi: Đầu Tư Vào Cái Nào?

Có những dự án rất hay đối với cả DeFi và CeFi, nhưng DeFi hiện tại đang đứng đầu bảng xếp hạng trong thời gian gần đây, từ quan điểm của một nhà đầu tư. Bạn có thể tiếp xúc trực tiếp với các dự án CeFi bằng cách đầu tư vào các token gốc của các sàn giao dịch tiền điện tử. Hiện tại, token Binance(BNB), Crypto.com Coin (CRO) và Huobi Token (HT) là những token CeFi phổ biến nhất. Có thể cho rằng, XRP là một thành phần của CeFi, khi biết rằng Ripple là một công ty tập trung.

Điều đó cho thấy, DeFi có nhiều tùy chọn hơn ngay lúc này. Đặc biệt khi lĩnh vực này vẫn còn ở giai đoạn sơ khai.

Rủi Ro Tiềm Ẩn

Token DeFi dễ biến động hơn so với phần còn lại của tiền điện tử, và là dấu hiệu của những rủi ro. Tốt nhất bạn nên tìm hiểu các kỹ thuật quản lý rủi ro thích hợp khi đầu tư và không bao giờ đặt nhiều tiền hơn số tiền bạn sẵn sàng đánh đổi.

Một vấn đề khác với DeFi là ngày càng có nhiều hành vi lừa đảo và các mưu đồ pump-and-dump, giống như trên ICO vài năm trước đây. Đó là lý do tại sao bạn nên đầu tư vào các dự án DeFi bền vững.

Tác Động đến Lợi Nhuận

Token DeFi có thể tăng lợi nhuận, đặc biệt nếu bạn đã nắm bắt được xu hướng ngay sau khi Bitcoin trở lại vào tháng 3/2020. Các token như UNI, COMP, Maker, SNX và KNC đã cho thấy mức lợi nhuận rất ấn tượng trong năm nay. Điều tương tự cũng đúng với các dự án hưởng lợi từ sự bùng nổ DeFi, chẳng hạn như Chainlink và Polkadot. Dưới đây là cách mà các token DeFi phổ biến nhất dao động trong năm nay:

Bitcoin (đường màu xanh) đã thể hiện tốt hơn hầu hết các token DeFi từ đầu năm đến nay khi nó đạt mức cao nhất trong gần ba năm tính đến tháng 11/2020. Tuy nhiên, LINK và KNC đã thể hiện mức lợi nhuận ấn tượng không kém. Bất chấp sự thống trị của Bitcoin, các token DeFi vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển.

Mong Đợi Gì từ DeFi và CeFi trong Tương Lai?

Khi nói về trung hạn, tương lai của cả DeFi và CeFi có vẻ khá tươi sáng, vì cuộc khủng hoảng tài chính sẽ làm nổi bật tầm quan trọng của tài sản tĩnh trong mối tương quan nhỏ với thị trường truyền thống. Nó cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các giải pháp chuỗi blockchain đối với tất cả dịch vụ tài chính mà các chính phủ không nên thao túng.

Trong tương lai lâu dài, DeFi sẽ phát triển mạnh vì nó có tiềm năng làm cho các dịch vụ tài chính dễ dàng truy cập cho tất cả mọi người. Các nhà đầu tư nên theo dõi quá trình chuyển đổi của Ethereum sang Proof of Stake và những thay đổi điều lệ liên quan đến DeFi, vì chúng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các lĩnh vực mới. 

ĐĂNG KÝ NGAY để nhận bonus và coupon $90.

Bật thông báo cho các cập nhật của Bybit:

Ghé thăm ngay Sàn Giao Dịch của chúng tôi

Mạng xã hội - Twitter, Facebook, Instagram, YouTube và LinkedIn

Tham gia với chúng tôi trên Telegram và Reddit

Có bất kỳ câu hỏi nào? Hãy ghé thăm Trung Tâm Trợ Giúp của chúng tôi.