Ethereum 2.0 (Serenity) Là Gì Và Có Tầm Quan Trọng Như Thế Nào?
Bằng cách thúc đẩy hàng trăm mạng blockchain mới cùng các token gốc, công nghệ blockchain đã được đưa lên một tầm cao mới nhờ Ethereum. Và, dự kiến bản nâng cấp Ethereum 2.0 sắp tới trên mainnet công khai sẽ tạo ra một cuộc cách mạng cho phiên bản trước đó.
Ethereum đã khởi xướng khái niệm về smart contract và ứng dụng phi tập trung (các DApp) cho cộng đồng rộng lớn hơn. Ethereum hiện tổ chức nhiều dự án blockchain, có cả những dự án đang bùng nổ dưới sự bảo trợ của Tài Chính Phi Tập Trung (DeFi) . Để duy trì vị trí đầu bảng xếp hạng, nền tảng do Vitalik Buterin đồng sáng lập hiện đang phải đối mặt với một sự thay đổi đáng kể khi Ethereum bắt đầu chuyển dần sang Ethereum 2.0 và nền tảng mới này sẽ tốt hơn và có khả năng mở rộng đáng kể.
Thực hiện bản nâng cấp Ethereum 2.0 là rất quan trọng nhằm giải quyết các hạn chế của cơ chế đồng thuận Proof-of-Work. Thuật toán Proof of Stake (PoS) dự kiến sẽ tăng tốc độ giao dịch và khả năng truy cập của các trình xác thực cá nhân để tham gia và duy trì độ chính xác của mạng.
Ethereum 2.0 Khác Biệt Như Thế Nào?
Ethereum 2.0, còn được gọi là Serenity, được mô tả là một phiên bản cải tiến của Ethereum. PoW sẽ được shard thay thế bằng thuật toán PoS, do đó, các vấn đề về khả năng mở rộng và tiếp cận được loại bỏ.
Ethereum 2.0 sẽ triển khai một kiến trúc độc đáo có tên là shard, đề cập đến mạng lưới các kênh song song hoạt động cùng nhau để đạt được tính năng này. Mỗi shard sẽ có bộ số dư tài khoản và smart contract riêng. Trong giai đoạn cuối của quá trình nâng cấp, phương pháp để đạt mức phi tập trung tối đa sẽ được triển khai. Trong quá trình shard để phân tán khối lượng, sẽ tạo ra 64 chuỗi mới trên mạng, nghĩa là dữ liệu được lưu trữ trên các nút Ethereum sẽ được chia thành một nhóm nhỏ hơn. Cuối cùng là tăng lượng giao dịch mỗi giây để xử lý từng dữ liệu nhỏ hơn. Điểm nổi bật của quá trình shard này chủ yếu là tính chất phi tập trung cho phép có thêm nhiều người dùng tham gia hơn để bảo mật mạng. Thông thường khi mạng có thêm nhiều nút hơn thì sẽ chuyển sang mạng blockchain Ethereum an toàn hơn.
Tại Sao Ethereum 2.0 Lại Sử Dụng Proof-of-Stake?
Thực sự Ethereum có thành tích tốt trong việc xử lý hàng triệu giao dịch của người dùng và tất toán smart contract. Tuy nhiên, do mở rộng đáng kể nhu cầu về các dịch vụ của Ethereum nên đã không thể tránh khỏi việc bị tắc nghẽn mạng. Hãy thử tưởng tượng cụ thể rằng 96% trong số tất cả các dự án DeFi đang chạy trên nền tảng này để thấy được blockchain Ethereum quan trọng như thế nào. Hoàn toàn có thể nói rằng mạng Ethereum đang trong quá trình nâng cấp đáng kể với hơn 1,7 triệu người dùng DeFi trên nền tảng và lượng người dùng ví Metamask tương tác với blockchain Ethereum vượt con số 5 triệu.
Phí trên Ethereum tăng vọt do nhu cầu cao, tăngkhoảng 600% từ tháng 8 đến tháng 9 năm 2020 và đạt đỉnh vào tháng 5 năm 2021 trong đợt tăng giá lên của altcoin. Cuối cùng, Ethereum buộc phải áp dụng PoS thay vì PoW hiện nay do nhu cầu về khả năng mở rộng. Vì thế, đây là bản nâng cấp Ethereum 2.0 được ra mắt.
Sự Khác Biệt Giữa PoS Và PoW
Khái niệm đằng sau cơ chế đồng thuận PoS cũng như PoW trình bày về cách những người tham gia mạng, được gọi là nút mạng xác thực giao dịch trên blockchain tương ứng và duy trì trạng thái nền tảng ổn định.
Trong PoW, nút mạng được Bitcoin giới thiệu lần đầu tiên vào năm 2008 (trên thực tế, khái niệm PoW đã được phát triển hiệu quả trước Bitcoin), có thể trở thành cái gọi là thợ đào để xác thực giao dịch mới từ Mempool bằng cách giải các câu đố toán học phức tạp. Để giành chiến thắng trong cuộc đua và có được quyền xác nhận khối tiếp theo, người tham gia phải có khả năng tính toán. Thợ đào sẽ được nhận phần thưởng bằng Bitcoin hoặc tiền điện tử mới được tạo ra sử dụng cơ chế đồng thuận PoW cho nỗ lực của họ.
PoS ra mắt sau đó như một giải pháp thay thế cho PoW nhằm cố gắng giải quyết các vấn đề chính của Bitcoin liên quan đến khả năng mở rộng và tiêu thụ năng lượng, bên cạnh các vấn đề khác.
Khác với blockchain PoW, vì hầu hết các dự án như vậy đều khởi chạy với các token được khai thác sẵn nên mạng PoS không có thợ đào. Trong hệ thống PoS, việc xác thực các khối mới được gọi là “forge” và trình xác thực là các nút mạng tham gia vào việc tạo khối. Vì thế, nút mạng phải khóa một phần token gốc để trở thành người xác thực. Thông thường, họ stake token càng nhiều thì cơ hội trở thành người xác thực tiếp theo càng cao. Cách tiếp cận tương tự sẽ được áp dụng trong bản nâng cấp Ethereum 2.0 sắp tới.
PoS Bền Vững Như Thế Nào Trong ETH 2.0?
Như đã nói, trong vài năm qua Ethereum đã mở rộng nhanh chóng và cần được nâng cấp để đáp ứng nhu cầu và tránh tắc nghẽn. Mặc dù hiện tại giải pháp phù hợp nhất có thể là cơ chế đồng thuận PoS nhưng kết quả như thế nào lại phụ thuộc nhiều vào việc triển khai.
Là một nền tảng toàn cầu và có kế hoạch phát triển hơn nữa nên khả năng mở rộng thành nhu cầu cấp thiết của Ethereum. Ethereum 2.0 cam kết có khả năng xử lý lên tới 100.000 giao dịch mỗi giây. Để so sánh, Ethereum hiện chỉ có thể xử lý trung bình tối đa 15 giao dịch mỗi giây. Nói chung, chỉ có thể đạt được con số chênh lệch đáng kể này nếu triển khai mô hình shard.
Lợi Ích của Việc Sử Dụng Đồng Thuận PoS
Các blockchain PoS tiết kiệm năng lượng ngoài lợi ích rõ ràng nhất là có khả năng mở rộng vì trình xác thực không cần sử dụng năng lực tính toán để giải đáp câu đố.
Tính đến nay, tổng mức tiêu thụ điện hàng năm để xử lý các giao dịch của Ethereum đạt gần 12.6 TWh, tương đương với lượng tiêu thụ của Georgia theo Digiconomist. Mặc dù thấp hơn sáu lần so với mức tiêu thụ năng lượng của Bitcoin, nhưng về bản chất vẫn tiêu thụ rất nhiều năng lượng mà không tạo ra bất kỳ lợi ích gì khác ngoài việc thúc đẩy các giao dịch mà lẽ ra có thể được xử lý theo cách khác.
Chuyển Đổi Sang Ethereum 2.0 Như Thế Nào?
Nâng cấp Serenity nghĩa là chuyển đổi tổng thể toàn bộ cơ sở hạ tầng của Ethereum. Tất nhiên, cách tiếp cận duy nhất là thực hiện dần dần.
Do đó, Ethereum 2.0 được khởi chạy trong ba giai đoạn trong đó có cả giai đoạn tạm thời. Nền tảng này đã khởi chạy một loạt mạng testnet, bao gồm Topaz, Rinkeby, Görli, Medalla, Spadina và Zinken vào đầu năm nay nhằm mục đích hình dung về tương lai cũng như những vấn đề mà nền tảng này có thể gặp phải. Tất nhiên, trong hầu hết các thử nghiệm đó, cần giải quyết một số vấn đềnhư sự cố, theo đó sáu máy chủ trên Testnet của Medalla đã được báo cáo về ngày và giờ của một ngày trong tương lai có thể xảy ra sự cố. Lưu giữ thông tin máy chủ đang bị lỗi trong bốn giờ.
Dự kiến mainnet của Ethereum 2.0 sẽ được khởi chạy vào cuối năm 2020. Và ngày khởi chạy Ethereum 2.0 đã được Ethereum công bố xác nhận là ngày 1 tháng 12 năm 2020. Để thuận lợi cho việc chuyển blockchain Ethereum sang ETH 2.0, thông qua bốn Đề Xuất Cải Tiến Ethereum (EIP), đã khởi chạy hard fork của Ethereum Berlin nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng gas và bảo mật mạng. Vào ngày 4 tháng 8 năm 2021, EIP-1559 trong hard fork của Ethereum London sẽ được triển khai kích hoạt trên mainnet, có nghĩa đây sẽ là bước đệm cho bản cập nhật ETH 2.0.
Sau đây là bốn giai đoạn nâng cấp chính dựa trên các dự đoán của Ethereum Foundations:
Giai Đoạn 0
Giai đoạn đầu này sẽ được triển khai vào tháng 12 năm 2020 nhằm thực hiện Beacon Chain với mục đích là giới thiệu cơ chế PoS, lưu trữ và quản lý sổ đăng ký của trình xác thực. Điều đáng lưu ý là mạng PoW hiện tại và Beacon Chain sẽ chạy cùng lúc để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra liên tục.
Giai Đoạn 1
Quá trình tích hợp các chuỗi shard và hợp nhất chuỗi Beacon vào blockchain sẽ diễn ra trong Giai Đoạn 1 của Ethereum 2.0. Ban đầu, mạng sẽ khởi chạy với 64 shard không hỗ trợ smart contract và tài khoản. Tiếp theo sẽ đến Giai Đoạn 1.5 tạm thời khi mạng chính Ethereum trở thành một shard và áp dụng PoS.
Giai Đoạn 2
Cuối cùng, dự kiến giai đoạn ba sẽ được khởi chạy vào cuối năm 2021 hoặc nửa đầu năm 2022. Các shard hỗ trợ smart contract nằm trong giai đoạn này và dần hoạt động đầy đủ, cùng với tài khoản, tính năng chuyển tiền, rút tiền, chuyển shard chéo và quyền chọn mua hợp đồng. Ethereum WebAssembly (EWASM) sẽ thay thế Máy Ảo Ethereum (EVM) hiện tại. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này sẽ trải qua nhiều giai đoạn.
Cuối cùng, Ethereum sẽ trở thành môi trường có khả năng mở rộng cao hơn với nhiều tiềm năng phát triển hơn nếu thực hiện nâng cấp thành công. Theo kịch bản lạc quan nhất, Ethereum có thể xử lý khoảng 30 giao dịch mỗi giây và nhảy vọt lên 100.000, đây thực sự là điều đáng kinh ngạc.
Bản Nâng Cấp Ethereum 2.0 Có Tác Động Gì?
Trước khi ra mắt Serenity, cộng đồng tiền điện tử đã có phản ứng tốt. Dưới đây là những ảnh hưởng và tác động hiện nay lên mạng này:
Ethereum 2.0 Tác Động Đến Giá ETH
Giá ETH đã có phản ứng tích cực đối với bản nâng cấp sắp tới. Tuy nhiên, đợt cải thiện mới nhất có liên quan đến xu hướng tăng giá chung do Bitcoin tạo ra và sự bùng nổ DeFi, phụ thuộc rất nhiều vào việc Ethereum đóng vai trò như một mạng chủ cho hầu hết các dự án DeFi.
Nhìn chung, ETH/USD đã tăng từ mức khoảng $130 vào đầu năm 2020 lên hơn $2.000 vào đầu năm 2021. Tuy nhiên, sau đó cặp tiền này đã thoái lui, tích luỹ giá tại mức khoảng $1.600 vào đầu tháng 3 năm 2021. Vào ngày 12 tháng 5, cùng với đà tăng của altcoin, ETH đã đạt mức đỉnh lịch sử là $4.326. Tương lai của Ethereum được tin là vẫn tươi sáng nhờ sắp triển khai EIP 1559. Tất nhiên, tuỳ thuộc nhiều vào ứng dụng thực tế mà thị trường tiền điện tử sẽ có phản ứng khác nhau.
Tính Bảo Mật Trên Mạng Ethereum
Mạng Ethereum 2.0 sắp ra mắt được phát triển với trọng tâm là tính bảo mật, mặc dù chúng ta không thể biết người dùng sẽ được bảo vệ an toàn đến mức nào. Một số chuyên gia cho rằng hệ thống PoS thậm chí còn tập trung hơn mạng PoW.
Tuy nhiên, Ethereum sẽ dựa vào các shard và yêu cầu ít nhất 16.384 trình xác thực để vận hành mạng. Vấn đề bảo mật vẫn đang được các bên thứ ba do Ethereum Foundation thuê xác minh.
Stake Ethereum
Một trong những yếu tố thú vị của Ethereum 2.0 là khả năng stake. Tuy nhiên, do ngưỡng yêu cầu bạn nắm giữ phải từ 32 ETH trở lên để trở thành trình xác thực vì thế đừng mong tham gia ngay.
Đối với một người bình thường, đó là ngưỡng khá nhiều. Tuy nhiên, khi sử dụng dịch vụ của một nhóm stake đáng tin cậy, bạn vẫn có thể stake. Hiện nay đối với tổng lượng tiền nạp trong stake Ethereum đang có xu hướng tăng lên.
Ethereum 2.0 Mang Đến Những Rủi Ro Gì?
Nói chung, các nhà phát triển của Serenity hài lòng với kết quả thử nghiệm testnet mặc dù đã phải sửa vài lỗi ở một số nơi. Một số người dùng lo lắng về các lỗi tiềm ẩn trong quá trình cập nhật Ethereum 2.0, chẳng hạn như vi phạm bảo mật do lỗ hổng mã hoặc chia mạng. Tuy nhiên, các nhà phát triển tự tin rằng những lỗi gây lo ngại đó không tồn tại. Dù sao đi nữa, vì là mã mới nên những kẻ lừa đảo đang tìm cách khai thác các lỗ hổng trên bản nâng cấp sắp tới.
Một nguy cơ đáng chú ý khác là liên quan đến quá trình stake. Rủi ro về việc khóa 32 ETH để stake có đáng hay không vẫn chưa được biết đến, đặc biệt khi người dùng chọn đào với các dịch vụ của bên thứ ba.
Ethereum 2.0 Sẽ Được Khởi Chạy Vào Thời Điểm Nào?
Hợp đồng nạp tiền cho việc tạo Chuỗi Ethereum 2.0 Beacon được lập vào ngày 4 tháng 11 năm 2020. Sau nhiều lần bị trì hoãn, tại thời điểm viết bài (cuối tháng 3 năm 2021), ngày khởi chạy đang đến gần khi có tin tức cho rằng các nhà phát triển Ethereum 2.0 đang có ý định thiết lập và vận hành sớm.
Tiếp Theo Là Gì?
Sự phát triển của Ethereum không dừng ở giai đoạn 2. Vitalik Buterin, nhà đồng sáng lập tiết lộ rằng sẽ có nhiều bản nâng cấp hơn nữa để đáp ứng nhu cầu của người dùng. Ông đã chia sẻ lộ trình với tầm nhìn trong 5 đến 10 năm tới trên Twitter.
Tóm lại, Ethereum đang trong quá trình cải tiến liên tục để thích ứng với nhu cầu luôn thay đổi của cộng đồng tiền điện tử.