Optimism (OP) là gì? Nền tảng mở rộng Layer 2 định hình tương lai Superchain

Optimism là gì- Đây là một giải pháp mở rộng Layer 2 hàng đầu được thiết kế để nâng cao đáng kể khả năng mở rộng, tốc độ giao dịch và hiệu quả chi phí cho blockchain Ethereum, giải quyết những thách thức cố hữu về thông lượng và phí gas cao trên mạng lưới Layer 1. Bài viết này, Bybit sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về vai trò của Optimism trong việc định hình tương lai của Web3.

Optimism (OP) là gì?

Optimism (OP) là một nền tảng mở rộng Layer 2 được xây dựng trên blockchain Ethereum, đóng vai trò then chốt trong việc giải quyết các hạn chế về khả năng mở rộng của mạng lưới chính. Nền tảng này ra đời để giảm tải áp lực giao dịch cho Ethereum, tăng thông lượng giao dịch (TPS) và giảm đáng kể chi phí phí gas, vốn là những rào cản lớn đối với việc áp dụng rộng rãi các ứng dụng phi tập trung (DApps). 

Optimism cung cấp một môi trường thực thi tương thích với Máy ảo Ethereum (EVM), cho phép các nhà phát triển dễ dàng di chuyển hoặc xây dựng các DApps hiện có từ Ethereum sang Layer 2 mà không cần thay đổi đáng kể mã nguồn, qua đó mở rộng đáng kể tiềm năng của hệ sinh thái Ethereum bằng cách làm cho nó nhanh hơn và rẻ hơn cho người dùng cuối.

Optimism là một nền tảng mở rộng Layer 2 được xây dựng trên blockchain Ethereum

Cơ chế hoạt động của Optimism: Sức mạnh của Optimistic Rollup

Optimism vận hành dựa trên công nghệ Optimistic Rollup, một phương pháp mở rộng Layer 2 cho phép gói gọn hàng trăm giao dịch off-chain thành một giao dịch duy nhất được ghi nhận trên Layer 1 Ethereum, qua đó nâng cao hiệu suất mạng lưới và giảm chi phí giao dịch. 

Công nghệ hoạt động theo nguyên tắc "optimistic" (lạc quan), tức là giả định rằng tất cả các giao dịch được gói gọn là hợp lệ và hợp pháp, từ đó cho phép xử lý giao dịch nhanh chóng mà không cần xác minh từng giao dịch riêng lẻ ngay lập tức. Tính bảo mật của Optimistic Rollup được đảm bảo thông qua cơ chế bằng chứng gian lận (Fraud Proofs), trong đó bất kỳ ai cũng có thể gửi một bằng chứng chứng minh một giao dịch nào đó là không hợp lệ trong một khoảng thời gian cụ thể (thường là 7 ngày), và nếu bằng chứng này được xác nhận, giao dịch gian lận sẽ bị đảo ngược và người gửi bằng chứng sẽ nhận được phần thưởng, đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu trên Layer 2. 

Tuy nhiên, cơ chế này dẫn đến thời gian rút tiền (Withdrawal Period) nhất định, khi người dùng muốn chuyển tài sản từ Optimism trở lại Ethereum Layer 1 phải chờ đợi khoảng 7 ngày để đảm bảo không có bằng chứng gian lận nào được gửi trong khoảng thời gian đó, đây là một cân nhắc quan trọng đối với người dùng và nhà phát triển.

Mô hình quản trị phi tập trung: Optimism Collective và vai trò của cộng đồng

Optimism áp dụng một mô hình quản trị phi tập trung thông qua Optimism Collective, một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) được thiết kế để trao quyền cho cộng đồng và đảm bảo sự phát triển bền vững của giao thức. 

Optimism áp dụng một mô hình quản trị phi tập trung thông qua Optimism Collective

Optimism Collective bao gồm hai nhà chính: Token House và Citizens' House. 

• Token House bao gồm những người nắm giữ token OP, những người có quyền biểu quyết về các đề xuất quan trọng liên quan đến nâng cấp giao thức, phân bổ tài trợ cho các dự án phát triển hệ sinh thái và các quyết định chiến lược khác, qua đó đảm bảo rằng quyền lợi của các bên liên quan được đại diện. 

• Citizens' House tập trung vào việc phân bổ Retroactive Public Goods Funding (RPGF), một cơ chế tài trợ độc đáo thưởng cho các dự án và nhà phát triển đã mang lại giá trị công cộng cho hệ sinh thái Optimism trong quá khứ, khuyến khích sự đổi mới và đóng góp lâu dài mà không cần đợi đến khi có lợi nhuận thương mại. 

Mô hình quản trị hai nhà thúc đẩy tính minh bạch và sự tham gia rộng rãi của cộng đồng, đảm bảo rằng Optimism vẫn phi tập trung và phục vụ lợi ích tốt nhất của người dùng.

Token OP: Tiện ích, phân bổ và lịch trình phát hành

Token OP là native utility token và governance token của Optimism, đóng vai trò trung tâm trong mô hình kinh tế và quản trị của nền tảng, cho phép người nắm giữ tham gia vào các quyết định quan trọng của Optimism Collective.

Token OP là native utility token và governance token của Optimism

Key Metrics OP

OP Token Allocation

Cơ cấu phân bổ token OP được thiết kế để thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ sinh thái và thưởng cho các bên liên quan chính:

• Ecosystem Fund (25%): Nguồn vốn được sử dụng để tài trợ cho các dự án, công cụ và các sáng kiến phát triển hệ sinh thái, khuyến khích sự đổi mới và thu hút các nhà phát triển.

• Retroactive Public Goods Funding (20%): Khoản dành để thưởng cho các dự án và nhà phát triển đã đóng góp giá trị công cộng cho hệ sinh thái Optimism, đảm bảo rằng những đóng góp không vì lợi nhuận cũng được công nhận.

• User Airdrops (19%): Phần dành cho người dùng sớm và những người tham gia tích cực vào mạng lưới Optimism, khuyến khích sự chấp nhận và sử dụng ban đầu của nền tảng.

• Core Contributors (19%): Phần trăm dành cho nhóm phát triển cốt lõi và các thành viên chủ chốt của dự án, ghi nhận công sức xây dựng và duy trì giao thức.

• Investors (17%): Phần dành cho các nhà đầu tư chiến lược đã hỗ trợ tài chính cho dự án, cung cấp nguồn vốn ban đầu để phát triển.

OP Token Release Schedule

Tổng nguồn cung ban đầu của OP được ấn định ở mức 4,294,967,296 token, với tỷ lệ lạm phát hàng năm khoảng 2% để đảm bảo tính bền vững cho hệ sinh thái.

Theo cơ cấu phân bổ token, 64% tổng lượng OP sẽ do Optimism Foundation quản lý và được dùng cho các chương trình phát triển cộng đồng.

Trong năm đầu tiên tính đến tháng 5 năm 2022, Foundation sẽ nắm quyền phân phối 30% tổng nguồn cung ban đầu cho các hoạt động cộng đồng và hệ sinh thái. Từ năm thứ hai trở đi, quyền quyết định tỷ lệ phân bổ hàng năm sẽ được chuyển cho các holder của token OP thông qua cơ chế bỏ phiếu quản trị.

Tính đến thời điểm hiện tại (cuối năm 2025), dự án đã đi qua các đợt mở khóa token quan trọng, bao gồm:

• Hoàn thành việc phân bổ quỹ cho Optimism Foundation theo kế hoạch năm đầu tiên.

• Thực hiện các đợt phát hành token OP định kỳ cho các nhà đầu tư cốt lõi (Core Contributors) và các nhà đầu tư sớm (Early Investors).

• Thực hiện các đợt OP Airdrop tiếp theo (ví dụ: Airdrop #2, #3,...) nhằm thúc đẩy sự tham gia và phát triển Hệ sinh thái Optimism.

Về tổng số token OP đã được phát hành, dữ liệu mới nhất từ các nền tảng theo dõi thị trường uy tín cho thấy:

• Tổng nguồn cung ban đầu (Max Supply) của OP vẫn giữ nguyên ở mức cố định là 4,294,967,296 OP (chưa tính lạm phát 2% hàng năm).

• Nguồn cung OP đang lưu hành (OP Circulating Supply) hiện đạt khoảng 1.9 tỷ OP.

• Điều này tương đương với khoảng 44.2% tổng nguồn cung ban đầu đã được mở khóa và lưu thông trên thị trường.

Sự phát hành token có kiểm soát này giúp duy trì tính bền vững và tránh gây áp lực quá lớn lên Giá OP trên thị trường, đồng thời đảm bảo nguồn lực cho các hoạt động phát triển cộng đồng và các sáng kiến Retroactive Public Goods Funding (RPGF) của Optimism.

OP Token Usecase

Token OP có nhiều công dụng quan trọng trong hệ sinh thái Optimism, tăng cường tiện ích và giá trị của nó:

• Quản trị: Người nắm giữ OP có quyền bỏ phiếu cho các đề xuất quan trọng thông qua Token House, định hình tương lai và hướng phát triển của Optimism.

• Khuyến khích: OP được sử dụng để khuyến khích các nhà phát triển và người dùng tham gia vào hệ sinh thái thông qua các chương trình thưởng và tài trợ, thúc đẩy sự tăng trưởng và hoạt động.

• Phí giao dịch (trong tương lai): Mặc dù hiện tại phí giao dịch trên Optimism được thanh toán bằng ETH, trong tương lai, OP có thể được sử dụng cho một số loại phí nhất định, mở rộng tiện ích của token.

Hướng dẫn sở hữu, lưu trữ và giao dịch Token OP

Để tham gia vào hệ sinh thái Optimism và quản lý token OP một cách an toàn, người dùng cần hiểu rõ các phương pháp sở hữu, lưu trữ và giao dịch.

Hướng dẫn sở hữu, lưu trữ và giao dịch Token OP

Cách sở hữu OP token

Người dùng có thể sở hữu token OP thông qua nhiều cách khác nhau:

• Mua trên sàn giao dịch: Các nhà giao dịch có thể mua trực tiếp OP token trên các sàn giao dịch tiền điện tử, bao gồm cả sàn tập trung (CEX) và sàn phi tập trung (DEX) 

• Airdrop: Người dùng sớm hoặc những người có hoạt động tích cực trên mạng lưới Optimism có thể nhận được OP thông qua các đợt airdrop, khuyến khích sự tham gia ban đầu.

• Tham gia vào hệ sinh thái: Các nhà phát triển và người tham gia dự án có thể nhận phần thưởng OP khi đóng góp vào các ứng dụng, giao thức hoặc hoạt động trong hệ sinh thái Optimism, qua đó thúc đẩy sự mở rộng của mạng lưới.

• Staking/Yield Farming: Nhà đầu tư DeFi hoặc người nắm giữ tài sản kỹ thuật số có thể tham gia staking hoặc yield farming trên các giao thức thuộc Optimism để nhận phần thưởng bằng OP token, đồng thời tạo ra nguồn thu nhập thụ động từ việc hỗ trợ mạng lưới.

Ví lưu trữ OP token

Vì OP là token ERC-20, người dùng có thể lưu trữ nó trên bất kỳ ví tiền điện tử nào hỗ trợ Ethereum, nhưng lựa chọn ví phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo an toàn:

Ví cứng (Hardware Wallets):

• Ưu điểm: Cung cấp mức độ bảo mật cao nhất bằng cách lưu trữ khóa riêng tư ngoại tuyến (cold storage), chống lại các cuộc tấn công mạng.

• Đề xuất: Ledger, Trezor là những lựa chọn hàng đầu cho việc lưu trữ số lượng lớn OP, đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Ví phần mềm (Software Wallets):

• Ưu điểm: Dễ sử dụng, tiện lợi và cho phép kết nối trực tiếp với các DApp, phù hợp cho các giao dịch thường xuyên.

• Đề xuất: MetaMask, Trust Wallet, MyEtherWallet là các ví phổ biến hỗ trợ token ERC-20.

• Lưu ý: Để kết nối với mạng Optimism, người dùng cần thêm mạng Optimism vào ví MetaMask của mình, tạo điều kiện cho giao dịch trên Layer 2.

Sàn giao dịch OP token

Người dùng có thể giao dịch OP token trên các nền tảng khác nhau, mỗi loại có những ưu điểm riêng:

Sàn giao dịch tập trung (CEX):

Ưu điểm: Cung cấp thanh khoản cao, giao diện dễ sử dụng và đa dạng các cặp giao dịch, phù hợp cho người mới bắt đầu.

Ví dụ: Bybit, Binance, Coinbase, KuCoin, Kraken, Gate.io là những sàn CEX lớn hỗ trợ giao dịch OP.

Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) trên Optimism:

Ưu điểm: Mang lại trải nghiệm phi tập trung, phí thấp hơn và kiểm soát hoàn toàn tài sản (non-custodial), tích hợp sâu vào hệ sinh thái DeFi.

Ví dụ: Uniswap (trên mạng Optimism), Velodrome Finance, Curve Finance là các DEX nổi bật trong hệ sinh thái Optimism.

Ứng dụng OP token trong hoạt động giao dịch và quản trị

OP token không chỉ dùng để giao dịch mà còn có các ứng dụng quan trọng khác:

• Giao dịch: Người dùng có thể mua bán, trao đổi OP lấy các loại tiền điện tử khác trên các sàn giao dịch, tạo ra tính thanh khoản.

• Quản trị: Người dùng tham gia vào các cuộc bỏ phiếu về các đề xuất của Optimism Collective thông qua việc nắm giữ và stake OP, thực thi quyền lực cộng đồng.

• DeFi: Nhà đầu tư hoặc người dùng có thể cung cấp thanh khoản, stake OP để kiếm lợi nhuận trên các giao thức DeFi trong hệ sinh thái Optimism, mở rộng cơ hội đầu tư.

Hệ sinh thái Optimism: Nhóm phát triển, nhà đầu tư và đối tác

Optimism được hậu thuẫn bởi một đội ngũ phát triển tài năng, các nhà đầu tư uy tín và một mạng lưới đối tác rộng lớn, củng cố vị thế của nó trong không gian blockchain.

Nhóm phát triển đứng sau dự án

Dự án Optimism được phát triển bởi Optimism Foundation, một tổ chức chuyên trách về việc thúc đẩy và duy trì giao thức Optimism, đảm bảo sự phát triển liên tục và ổn định của nền tảng. Đội ngũ bao gồm các kỹ sư, nhà nghiên cứu và chuyên gia blockchain giàu kinh nghiệm, cam kết xây dựng một tương lai mở rộng cho Ethereum.

Các nhà đầu tư và quỹ hỗ trợ Optimism

Optimism đã thu hút được sự quan tâm và đầu tư từ nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư lớn trong không gian crypto, khẳng định tiềm năng và tầm nhìn của dự án:

• Andreessen Horowitz (a16z): Một trong những quỹ VC hàng đầu thế giới, đã đầu tư vào nhiều công ty công nghệ lớn.

• Paradigm: Một quỹ đầu tư tập trung vào các công ty và giao thức crypto thế hệ tiếp theo, có kinh nghiệm sâu rộng trong không gian Web3.

• IDE (Initialized Capital): Quỹ được thành lập bởi Garry Tan và Alexis Ohanian, hỗ trợ các startup công nghệ đột phá.

• Và nhiều nhà đầu tư chiến lược khác, cung cấp nguồn vốn và cố vấn chiến lược.

Sự hỗ trợ  là minh chứng cho tiềm năng và tầm nhìn của Optimism trong việc định hình tương lai của blockchain, đảm bảo nguồn lực tài chính cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển.

Mạng lưới đối tác

Hệ sinh thái Optimism đang phát triển nhanh chóng với hàng trăm dự án và giao thức đã tích hợp hoặc xây dựng trên nền tảng này, tạo ra một mạng lưới ứng dụng phong phú và đa dạng:

• Các sàn giao dịch phi tập trung (DEX): Uniswap, Velodrome, Curve đang hoạt động trên Optimism, cung cấp thanh khoản và cơ hội giao dịch.

• Các giao thức cho vay/vay (Lending/Borrowing): Aave, Compound đã tích hợp với Optimism, mở rộng các dịch vụ DeFi.

• Các cầu nối (Bridges): Hop Protocol, Synapse Protocol cho phép chuyển tài sản giữa Optimism và các blockchain khác, tăng cường khả năng tương tác.

• Các dự án NFT và GameFi: Đang dần tích hợp để tận dụng tốc độ và chi phí thấp của Optimism, mở rộng ứng dụng của blockchain.

• Các dự án cơ sở hạ tầng: The Graph, Chainlink cung cấp các dịch vụ thiết yếu như lập chỉ mục dữ liệu và oracle, hỗ trợ sự phát triển của DApps.

Mạng lưới đối tác rộng lớn này không chỉ tăng cường tính thanh khoản và tiện ích mà còn củng cố vị thế của Optimism như một trung tâm đổi mới trong không gian Layer 2, thúc đẩy sự chấp nhận và sử dụng của nền tảng.

Những thách thức và cơ hội của Optimism trong tương lai

Optimism đối mặt với cả những cơ hội lớn và thách thức đáng kể khi tiếp tục phát triển và định hình tương lai của khả năng mở rộng Ethereum.

Cơ hội

Optimism có nhiều cơ hội để củng cố vị thế dẫn đầu trong không gian Layer 2:

• Tiếp tục thu hút nhà phát triển và người dùng: Với phí giao dịch thấp và tốc độ cao, Optimism có thể trở thành lựa chọn hàng đầu cho các nhà phát triển và người dùng DApp, thúc đẩy sự tăng trưởng của hệ sinh thái.

• Phát triển tầm nhìn Superchain: Việc hiện thực hóa Superchain sẽ tạo ra một lợi thế cạnh tranh độc đáo, kết nối các blockchain Layer 2 thành một mạng lưới thống nhất, mở rộng đáng kể quy mô và tiện ích.

• Cải thiện trải nghiệm người dùng: Liên tục tối ưu hóa giao diện và quy trình, Optimism có thể làm cho việc tương tác với DApps trở nên dễ dàng hơn, thu hút một lượng lớn người dùng phổ thông.

• Tiềm năng tăng trưởng giá trị token OP: Khi hệ sinh thái Optimism mở rộng và được chấp nhận rộng rãi, giá trị của token OP có thể tăng trưởng đáng kể, mang lại lợi ích cho người nắm giữ.

Thách thức

Tuy nhiên, Optimism cũng phải đối mặt với một số thách thức cần vượt qua:

• Cạnh tranh từ các giải pháp Layer 2 khác: Thị trường Layer 2 rất cạnh tranh với các đối thủ mạnh như Arbitrum, zkSync (zk-Rollups) và các sidechain khác, đòi hỏi Optimism phải liên tục đổi mới.

• Thời gian rút tiền của Optimistic Rollup: Khoảng thời gian chờ 7 ngày khi rút tiền từ Optimism về Ethereum có thể là một rào cản đối với một số người dùng, ảnh hưởng đến tính thanh khoản tức thời.

• Duy trì tính bảo mật và phi tập trung: Đảm bảo rằng cơ chế bằng chứng gian lận hoạt động hiệu quả và mô hình quản trị DAO vẫn phi tập trung là rất quan trọng để duy trì niềm tin của người dùng.

• Thực hiện thành công tầm nhìn Superchain: Việc xây dựng và kết nối một mạng lưới các chuỗi con là một nhiệm vụ kỹ thuật phức tạp và đòi hỏi sự hợp tác rộng rãi, có thể gặp phải những trở ngại trong quá trình triển khai.

Optimism là gì mà đang định hình tương lai của khả năng mở rộng Ethereum bằng cách cung cấp một giải pháp Layer 2 mạnh mẽ và hiệu quả, giải quyết các vấn đề cốt lõi về tốc độ và chi phí mà mạng lưới chính đang đối mặt. Bybit hy vọng bài viết sẽ giúp người dùng nhận ra một trong những nền tảng cốt lõi của Web3, hứa hẹn một tương lai nơi các ứng dụng phi tập trung có thể phát triển mạnh mẽ mà không bị giới hạn bởi khả năng mở rộng của Layer 1.

Lưu ý: Nội dung trên chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Người đọc nên tự tìm hiểu và cập nhật thông tin mới nhất trước khi đưa ra quyết định.